Zabójstwo a pobicie ze skutkiem śmiertelnym – konsekwencje

Kwalifikacja prawna zabójstwa oraz pobicia ze skutkiem śmiertelnym jest zupełnie odmienna. Niestety, o ile smutnym wynikiem obu okoliczności jest śmierć, druga z nich ma wyraźnie łagodniejsze konsekwencje. Czym jeszcze różnią się między sobą te przestępstwa? Co warto wiedzieć?

Zabójstwo i pobicie ze skutkiem śmiertelnym w Kodeksie karnym

Zabójstwo zostało opisane w art. 148 k.k.:

§ 1. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 2. Kto zabija człowieka:
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem materiałów wybuchowych,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Z kolei pobicie ze skutkiem śmiertelnym, Kodeks karny określa w art. 158 § 3 – „Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”

Przestępstwo pobicia ze skutkiem śmiertelnym jest zatem traktowane wyjątkowo pobłażliwie – kara za zabójstwo wymierzana jest w wysokości co najmniej 8 lat, a tutaj sięga minimum jednego roku. W sądach, sprawca śmierci następującej w wyniku pobicia – gdy ofiara nie zmarła natychmiast, a np. gdy sprawca już zbiegł z miejsca zdarzenia lub gdy zgon nastąpił w szpitalu – najczęściej podlega łagodniejszej kwalifikacji, co budzi spore kontrowersje.

Problem oceny czynu

Dotkliwe obrażenia zadane ofierze mogą być przyczyną utraty sprawności fizycznej czy innego rozstroju zdrowia (udział w pobiciu bez skutku śmiertelnego zagrożony jest karą do 3 lat), ale i właśnie śmierci. Sprawca nie jest w stanie ocenić wytrzymałości ofiary, najczęściej nie zna również jej stanu zdrowia czy innych czynników mogących wpłynąć na konsekwencje poszczególnych uderzeń. Sprawcy lekceważą jednak prawo, często unikając poważnych konsekwencji, bowiem pozostawiając ofiary, gdy te nadal „oddychają” osądzani są łagodniej. Nierzadko już po kilku miesiącach wychodzą na wolność, co często budzi spore poczucie niesprawiedliwości – szczególnie dla bliskich ofiar.

Odpowiedzialność wszystkich uczestników pobicia

Pozytywnym aspektem osądzania sprawców pobicia jest to, że gdy jest ich wielu, przepisy dają jednak szansę na ukaranie wszystkich uczestników zdarzenia (jeżeli niemożliwe jest ustalenie, kto zadał śmiertelny cios). Odpowiedzialność za udział w pobiciu ponoszą wszyscy sprawcy działania – nawet Ci, którzy nie zadawali ciosów pokrzywdzonemu, bez względu na to, czy można im przypisać zadanie ciosu o określonych następstwach. Śmierć ofiary może być bowiem wynikiem jednego uderzenia, ale i sumą wszystkich doznanych obrażeń, a uczestnicy pobicia godzą się na to, co może stać się ofierze – także z możliwością jej śmierci.