Rozpowszechnianie fałszywych informacji – co warto wiedzieć?
Dobra osobiste człowieka, w tym godność osobista podlegają ochronie prawa cywilnego bez względu na ochronę przyznawaną im w innych aniżeli te znajdujące się w kodeksie cywilnym przepisach. Naruszanie godności osobistej w jakikolwiek sposób, w tym poprzez rozpowszechnianie fałszywych informacji np. za pośrednictwem internetu, nie pozostaje zatem bezkarne i należy liczyć się z konsekwencjami.
Jakie następstwa mogą czekać osoby rozpowszechniające fałszywe informacje?
Każdy, kogo godność osobista zostanie naruszona może w pierwszej kolejności zażądać zaniechania takiego działania – o ile nie jest ono bezprawne. Dodatkowo może żądać, aby osoba rozpowszechniająca fałszywe informacje dokonała czynności, które pozwolą usunąć ich skutki, w tym składając stosowne oświadczenie ujęte w odpowiedniej treści i formie.
Szczególnie przykrą konsekwencją może okazać się zażądanie przez osobę poszkodowaną zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty określonej sumy pieniężnej np. na wskazany cel społeczny.
Gdy fałszywe informacje wyrządzają szkodę majątkową
W sytuacji, w której naruszenia godności osobistej spowodowały szkodę majątkową dla pokrzywdzonej osoby, może ona zażądać od sprawcy naprawienia jej na zasadach ogólnych prawa cywilnego.
Znieważenie osoby – przestępstwo z art. 216 Kodeksu karnego
Znieważenie, czy innymi słowy ubliżanie komuś słowem lub czynem, jest przestępstwem. „Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, będzie podlegał grzywnie albo karze ograniczenia wolności.” Jeżeli zniewaga ta nastąpi z wykorzystaniem środków masowego komunikowania się, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Dowodem w sprawie mogą być emaile wysyłane na skrzynkę pocztową, filmy, fotokopie, fotografie, rysunki, nagrania dźwiękowe i inne. Dopuszczane są one na podstawie indywidualnej decyzji sądu, gdyż ważne jest to, aby możliwe było ustalenie osoby dokonującej przestępstwa.
Rozpowszechnianie fałszywych informacji w internecie – nie do końca anonimowe
Bez względu na to czy rozpowszechnianie fałszywych informacji naruszających dobra osobiste osób czy przedsiębiorców odbywa się na forach internetowych, portalach społecznościowych itp., gdzie poczuć można się anonimowo, sprawcy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności.
Jedną z możliwości uzyskania informacji na temat autora nieprawdziwych informacji jest identyfikacja na podstawie adresu IP. Dane takie posiadają administratorzy serwerów (forów, portali czy mediów społecznościowych). Aby na podstawie IP zidentyfikować sprawcę, konieczne jest skierowanie się do dostawcy internetu dla namierzonego IP, który dysponuje danymi osobowymi klienta. Na mocy Ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. udostępnienie powyższych informacji możliwe jest wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. Czasami konieczne będzie zwrócenie się do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, a gdy ten odmówi – do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
W przypadku zmiennego IP i tajemnicy telekomunikacyjnej konieczne będzie zwrócenie się do dostawcy usług telekomunikacyjnych, jednak wówczas uzyskanie danych sprawcy wymagało będzie pomocy policji i prokuratora.
