Zmiana płci – jak wygląda procedura?
Procedura dokonania zmian w aktach stanu cywilnego w aspekcie zmiany płci nie należy w naszym kraju do najprostszych. Problemem jest tutaj głównie brak przepisów bezpośrednio umożliwiających osobom transseksualnym dokonanie zmiany płci w dokumentach na drodze urzędowej. Możliwe jest to jednak dzięki interpretacjom przepisów prawa cywilnego, które wskazują linię orzeczniczą pozwalającą na dokonanie zmiany płci u osób, u których stwierdzono transseksualizm i podjęły one pierwsze kroki w dokonaniu korekty biologicznej płci.
Zmiana płci w dokumentach krok po kroku
Dokonanie zmiany płci w akcie urodzenia określonej osoby możliwe jest poprzez dokonanie wzmianki dodatkowej dołączonej do aktu urodzenia. Aby tego dokonać, konieczne jest posiadanie prawomocnego orzeczenia sądowego. Przepisy nie przewidują możliwości dokonania powyższej wzmianki na żądanie osoby zainteresowanej, stąd konieczne jest uzyskanie postanowienia sądowego, poprzez wytoczenie powództwa o ustalenie zmiany płci.
Ponieważ powództwo wymaga wytoczenia go przeciwko określonemu innemu podmiotowi, w przypadku zmiany płci, powód powinien wystąpić przeciwko swoim rodzicom. Jest to przesłanka sprawiająca często spore trudności, gdy np. rodzice nie są w stanie pogodzić się z transseksualizmem swojego dziecka, a co za tym idzie mogą utrudnić uzyskanie oczekiwanego postanowienia sądu. Przychylność rodziców z kolei, może ułatwić postępowanie, czyniąc je formalnością.
Aby możliwe było uwzględnienie powództwa o ustalenie zmiany płci konieczne jest zaistnienie kilku przesłanek:
Długotrwałość poczucia przynależności do innej niż posiadana płci – należy wykazać przed sądem, iż osoba chcąca dokonać zmiany płci, czuje się niekomfortowo w swojej biologicznej płci od dłuższego czasu np. od dzieciństwa, od ukończenia studiów. Sąd ocenia czy powód w stopniu zdecydowanym utożsamia się z deklarowaną przez niego płcią, a także czy zmiany w psychice i fizyczności powoda nastąpiły do tego stopnia, iż przynależy on do innej płci, aniżeli ta zapisana w akcie urodzenia.
Przebycie terapii u lekarza seksuologa oraz potwierdzenie w jej wyniku występowania transseksualizmu – powód musi poddać się terapii i uzyskać diagnozę lekarską na podstawie wywiadu, rozmów, wyników testów psychologicznych, a także badań EEG, tomografii komputerowej, badań krwi i poziomu hormonów. Sam dyskomfort nie jest wystarczającym powodem uznania przez sąd zmiany płci, stąd transseksualizm musi być poświadczony stosowanymi badaniami lekarskimi.
Rozpoczęcie terapii hormonalnej – to ostatni krok dokonany przed postępowaniem sadowym. Rozpoczęcie terapii pozwala sądowi stwierdzić, iż powód identyfikuje się z odmienną płcią w sposób trwały, niezmienny i nieodwracalny.
Postępowanie w przedmiocie ustalenia zmiany płci wiąże się również z pewnymi kosztami, których poniesienie jest nieodzowne z racji charakteru postępowania. Sądem właściwym w sprawie jest sąd okręgowy miejsca zamieszkania pozwanych, czyli rodziców powoda.
